Kwanini baadhi ya watu wazima hunywa maziwa ya mama?

Mara nyingi huitwa ” kimiminika cha dhahabu”.

Wataalamu wengine hata wanasema ni chanzo cha “nguvu za kichawi.”

Wanasayansi wanakubali kwamba maziwa ya mama hutoa virutubisho na kingamwili kwa watoto na ni muhimu kwa ukuaji wao.

Lakini baadhi ya watu wazima wanadai kuwa ni faida ya kiafya ya ajabu kama chakula bora.

Jameson Ritenour, 39, baba wa watoto watatu, alikunywa maziwa ya mama mara ya kwanza akiwa mtu mzima wakati mwenzi wake Melissa alipokuwa akinyonyesha na kutoa maziwa ya ziada ambayo hakuhitaji.

“Niliiweka katika ‘shakes’ zangu, ingawa alifikiri ilikuwa ya ajabu,” anaiambia BBC.

Jameson alitamani kujua juu ya faida za maziwa ya mama baada ya kutazama video ya YouTube ambapo mjenga misuli alizungumza kuhusu athari za kunywa.

“Alikuwa mkubwa,” anasema Jameson.

Kunywa maziwa ya mama ambaye ni mweza wake ikawa sehemu ya utaratibu wa Jameson: alikunywa pakiti mbili kwa siku, kila moja karibu mililita 236..

“Pengine nilikuwa katika umbo bora zaidi maishani mwangu,” asema.

“Kwa hakika ilikuwa ikinisaidia kupata misuli. Nilikuwa nikipunguza uzito na pia kupata takribani 5% ya misuli katika muda wa wiki 8.”

Jameson anasema hakumbuki kuugua au kupata mafua wakati maziwa ya mama yalikuwa sehemu ya lishe yake.

“Nilitaka kukua kama mtoto mchanga na kulala kama mtoto mchanga, kwa hivyo niliamua kula kama mtoto pia,” alisema. “Nilijisikia vizuri na kuonekana vizuri.”

Kununua mtandaoni ni hatari

Wanasayansi wanasema hakuna ushahidi wa unaothibitisha kwamba kunywa maziwa ya mama kuna faida yoyote kwa mwili wa watu wazima.

Lakini wataalamu wakubwa wanasema bado inaweza kuwa na faida, wakionesha ushahidi wa hadithi.

“Ina protini nyingi, misuli ya mtoto hukua haraka sana, na bila shaka ndivyo wajenzi wa mwili wanataka,” anasema Dk. Lars Bode, mkurugenzi mwanzilishi wa Taasisi ya Maziwa ya Binadamu katika Chuo Kikuu cha California, San Diego.

“Wajenzi wa mwili wanalingana sana na miili yao, kwa hivyo kunaweza kuwa na faida. Hatujui sayansi nyuma yake.”

Lakini Bode anahimiza tahadhari kwa sasa, kwani maziwa ya binadamu mara nyingi hununuliwa kupitia vyanzo vyenye shaka kwenye tovuti za mitandao ya kijamii kama Facebook, Craigslist na Reddit.

“Maziwa haya hayajapimwa na yana hatari kubwa kiafya,” anaonya Bode. “Inaweza kuwa vekta ya magonjwa kama vile VVU au homa ya ini.”

Maziwa ya mama pia ni bora tu kama lishe na afya ya jumla ya mtu anayeyazalisha, na inaweza kuwa kienezaji cha maambukizo kadhaa.

Wanawake mara nyingi hukamua maziwa katika mazingira yasiyodhibitiwa , hivyo maziwa yanaweza kuchafuliwa kwa urahisi.

Utafiti wa mwaka 2015 uliofanywa na Hospitali ya Taifa ya Watoto nchini Marekani ulibaini kuwa kati ya sampuli 101 za maziwa ya mama zilizonunuliwa mtandaoni, 75% zilikuwa na vimelea vya magonjwa hatari na 10% ya sampuli hizo zilichanganywa na maziwa ya ng’ombe au maziwa ya watoto wachanga.

Baada ya Jameson kutengana na mpenzi wake Melissa na kukosa tena maziwa ya mama yaliyohifadhiwa kwenye friji, aliamua kuanza kuyanunua mtandaoni.

Anasema hakuwa na ufahamu wa hatari za uchafuzi wa maziwa.

“Niliinunua kutoka kwa mtu bila mpangilio mtandaoni, lakini niliiangalia kwenye Facebook na ilionekana kuwa ya kawaida,” Jameson alisema. “Kwa hivyo niliamua kuchukua nafasi.”

Ukosefu wa data za kisayansi haumsumbui, kwani anasema uzoefu wake mwenyewe umekuwa mzuri sana.

Anachokabiliana nacho ni unyanyapaa anaokabiliana nao.

“Kwa hakika watu wananipa jicho la upande kwa sababu maziwa kiakili ni kitu cha mtoto. Lakini si jambo la ajabu kama watu wanavyofikiri.”

Watoto walio katika hatari

“Sitawahi kuwaambia watu wazima kunywa maziwa ya mama,” anasema Meghan Azad, ambaye anatafiti jinsi maziwa ya mama yanavyochangia afya ya watoto wachanga.

“Sidhani kama itawadhuru, lakini kuna uwezekano wa madhara kwa watoto ambao wanahitaji maziwa ya mama, kama vile watoto wachanga ambao wamezaliwa kabla ya muda wanaweza kuwa na shida kupata.”

Bode anasema maziwa ya ziada ya binadamu yanafaa kutolewa kwa watoto wanaohitaji badala ya kuuzwa kwa faida.

Hatuna maziwa ya kutosha kulisha watoto walio hatarini zaidi. Maziwa ya mama yana mali ambayo yanaweza kuponya magonjwa kwa watoto wachanga. Inaweza kuokoa maisha.

Azad anasema kwamba ikiwa akina mama wanaotatizika wanafikiri wanaweza kupata pesa kwa kutoa maziwa kwa wajenga miili mtandaoni, inaweza kuchochea zaidi mwelekeo unaokua na hatari wa kuuza maziwa ya mama kwa matumizi ya watu wazima.

Lakini Jameson anasema hajisikii kuwa na hatia.

“Watu wananishutumu kwa njaa ya watoto. Lakini sio kama nimesimama nje ya hospitali kuwataka akina mama wanipe maziwa yao yote!”

Kwa hakika, anasema zaidi ya wanawake 100 wamewasiliana naye, wakijaribu kuuza ziada yao ya maziwa ya mama.

Faida za kiafya

Maziwa ya binadamu ni eneo ambalo halijagunduliwa kwa kiasi kikubwa.

“Kwa muda mrefu, watu wanaofadhili utafiti hawakujali kuhusu maziwa ya mama kwa sababu waliona kuwa ni suala lisilo muhimu la wanawake,” Azad anasema. “Ni mtazamo wa mfumo dume.”

Lakini hilo linabadilika.

Kinyume na hatari ya watu wazima kunywa maziwa ya mama, baadhi ya vipengele sasa vinachunguzwa kama matibabu iwezekanavyo kwa hali kadhaa kwa watu wazima, ikiwa ni pamoja na kupooza viungo, ugonjwa wa moyo, saratani, na maradhi ya tumbo.

Azad inasisimua hasa kuhusu manufaa ya kiafya ya oligosaccharides ya maziwa ya binadamu (HMOs), ambayo ni nyuzinyuzi zinazopatikana kwenye maziwa ya mama.

Nyuzi hizi haziganywi na binadamu, lakini hutumiwa na bakteria ya utumbo yenye manufaa ili kukuza vijidudu vyenye afya kwa watoto.

“Watafiti wanaangalia kama HMO zinaweza kutumika kwa watu wazima kusaidia katika hali kama vile ugonjwa wa tumbo,” Azad anasema.

Tunajua kwamba microbiome ni muhimu kwa vipengele vingi vya afya yetu, kwa hivyo ikiwa tunaweza kutafuta njia mpya za kuendesha na kuboresha microbiome ya utumbo, inaweza kuwa na manufaa mengi. Na HMO za maziwa ya mama zinaonesha kusaidia hili.

Katika utafiti wa panya uliochapishwa mnamo 2021, Bode aligundua kuwa HMO ilipunguza ukuaji wa atherosclerosis, kuziba kwa mishipa ambayo husababisha mshtuko wa moyo na kiharusi.

“Sehemu za maziwa ya binadamu ni za kipekee,” anasema Bode. “Ndiyo kitu pekee kilichotengenezwa na wanadamu kwa wanadamu.”

Tofauti na dawa nyingi, ambazo hutengenezwa kwa kutumia viambato vya bandia ambavyo watu huweka katika miili yao, anasema viambato katika maziwa ya binadamu vinaweza kuwa salama na yenye ufanisi zaidi.

Lakini ingawa hilo linaelezwa, data ya kliniki bado ni chache.

Ikiwa majaribio ya kliniki yanayoendelea yatafanikiwa, ambayo Bode ana uhakika yatakuwa, viambato hivi vinaweza kuwa na jukumu muhimu katika kuzuia mashambulizi ya moyo na kiharusi, ambayo husababisha mamilioni ya vifo kila mwaka.

“Fikiria kuweza kupunguza idadi ya watu wanaokufa kutokana na mshtuko wa moyo na kiharusi karibu milioni moja,” Bode anasema. “Hayo yatakuwa mafanikio makubwa.”